- καρυδιά
- Δέντρο της οικογένειας των γιουγλανδιδών (δικοτυλήδονα). Ως τόπος καταγωγής της αναφέρεται η Ασία· ωστόσο, η άγρια κ. βρίσκεται αυτοφυής στα όρη της βόρειας ηπειρωτικής Ελλάδας και της Θεσσαλίας, καθώς και σε όλες τις χώρες που εκτείνονται από τη νοτιοδυτική Ευρώπη μέχρι την Κασπία. Η εξημερωμένη μορφή της καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα και κυρίως στα βόρεια.
Η κ. είναι από τα πιο ενδιαφέροντα καρποφόρα δέντρα. Καλλιεργείται για τους εδώδιμους καρπούς της και το εξαίρετο ξύλο της, που είναι συμπαγές και ελαστικό, ιδιαίτερα κατάλληλο για την κατασκευή επίπλων. Η κόμη της είναι μεγαλοπρεπής, ευρεία, σφαιρική, με φύλλα σύνθετα από 5-9 φυλλάρια, ωοειδή, σκουροπράσινα, με ευχάριστη μυρωδιά. Τα άνθη της δεν είναι εντυπωσιακά· τα αρσενικά σχηματίζουν ίουλους, οι οποίοι γέρνουν προς τα κάτω και αργότερα μαυρίζουν και πέφτουν, ενώ τα θηλυκά είναι ενωμένα ανά 2-4 στα άκρα των βλαστών. Η επιστημονική ονομασία της κ. είναι γιούγλανς η βασιλική.
Οι καρποί της –τα καρύδια– είναι ωοειδείς ή σφαιρικές δρύπες, με σαρκώδες πράσινο περικάρπιο και σκληρό, ξυλώδες ενδοκάρπιο, που αποτελείται από δύο τμήματα και περικλείει το σπέρμα ή ψίχα, χωρισμένο σε 4 λοβούς. To σπέρμα είναι ελαιώδες, πολύ περιεκτικό σε θρεπτικές ουσίες και εύγευστο. Τα καρύδια καταναλώνονται κυρίως σαν ξηροί καρποί και λιγότερο όταν είναι φρέσκα. Με έκθλιψη της ψίχας εξάγεται έλαιο που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία, ενώ το υπόλειμμα της έκθλιψης αποτελεί άριστη κτηνοτροφή με θρεπτικές ιδιότητες.
Υπάρχει πλήθος ποικιλιών κ., που κατατάσσονται σε δύο μεγάλες ομάδες: στις σκληροκέλυφες και στις μαλακοκέλυφες (αφράτες).
Οι ελληνικές ποικιλίες, πολλές από τις oποίες είναι αξιόλογες, χαρακτηρίζονται κυρίως από την ονομασία του τόπου καλλιέργειάς τους, για παράδειγμα ανδριώτικη, αγιορείτικη, σελίτσανης, καρπενησιώτικη κλπ.
άγρια κ. Φυτό της οικογένειας των σιμαρουβιδών. Η επιστημονική ονομασία του είναι αίλανθος ο αδενώδης. Είναι δέντρο που φτάνει σε ύψος τα 8-20 μ., με τρυφερούς χνουδωτούς βλαστούς και φτερωτά φύλλα, με 11 έως 27 ωοειδή ή λογχοειδή φυλλάρια. Χρησιμοποιείται για δεντροστοιχίες, εξαιτίας της εύκολης ριζοβολίας, της γρήγορης ανάπτυξής του σε όλα σχεδόν τα εδάφη και της ανθεκτικότητάς του στα έντομα, στο κρύο, στην ξηρασία, στη σκόνη των δρόμων και στους καπνούς των εργοστασίων. Πολλαπλασιάζεται με σπορά και με παραφυάδες.
Καρυδιά της ελληνικής υπαίθρου σε πλήρη ανάπτυξη.
Καρποί καρυδιάς.
* * *η [καρύδι]1. κοινή ονομασία τού γένους φυτών Γιούγκλανς και ιδιαίτερα τού είδους Juglans regia2. το ξύλο τών φυτών αυτών.
Dictionary of Greek. 2013.